Αφήστε τον Τσίπρα να μιλήσει με την ψυχή του

του Ανδρέα Παπαδάκη 

Τελικά, είμαστε ένα βήμα μακριά από το να ζήσουμε αυτό που πριν λίγο καιρό φαινόταν αδιανόητο. Χθες, η Ευρώπη ουσιαστικά μας έστειλε στο διάολο, μας έκλεισε την πόρτα και μας είπε “κόψτε το λαιμό σας”. Μας ωθούν στην έξοδο δηλαδή και δεν φαίνεται να μπλοφάρουν. Δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο ελιγμών. Είτε δεχόμαστε ολόκληρο το πακέτο του νέου μνημονίου που προτείνουν -πολύ σκληρότερου από το υπάρχον- είτε οδεύουμε προς την έξοδο, μόνοι μας, στο άγνωστο. 

Εδώ φτάσαμε λοιπόν. Η κυβέρνηση πίστευε ότι θα μπορούσε να εκβιάσει την Ευρώπη και να οδηγήσει τους εταίρους σε άτακτη υποχώρηση. Σε αυτή την πεποίθηση βασίστηκε ολόκληρη η διαπραγματευτική λογική της Ελλάδας. Ήταν λάθος! Όσο κι αν τον προειδοποιούσαν, ό,τι και να του έλεγαν, ο Τσίπρας έδειχνε να εμπιστεύεται τυφλά τη στρατηγική του Γιάνη Βαρουφάκη και της "θεωρίας των παιγνίων". 

Το παιχνίδι δεν χάθηκε τώρα όμως. Χάθηκε στις 28 Φεβρουαρίου όταν η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία να κλείσει την πέμπτη αναθεώρηση του προγράμματος λαμβάνοντας μέτρα που μοιάζουν σήμερα περίπατος σε σχέση με αυτά που μας ζητούν να λάβουμε τώρα. Αν το έκανε αυτό τότε, με πρωτογενές πλεόνασμα, με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης -μικρούς αλλά θετικούς μετά από 7 χρόνια ύφεσης- με τάσεις μείωσης της ανεργίας -μικρή αλλά για πρώτη φορά μείωση και όχι αύξηση- η Ελλάδα θα είχε επίσημα κλείσει το κεφάλαιο Μνημόνιο και θα είχε μπει στην προληπτική πιστωτική γραμμή μαζί με όλες τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Θα είχαμε μπει σε μια κανονικότητα, δεν θα είχαμε πρόβλημα ρευστότητας, δεν θα είχε στραγγαλιστεί η αγορά. Η κυβέρνηση θα μπορούσε έτσι σιγά-σιγά να αρχίζει να εφαρμόζει κάποια από τα υποσχεθέντα στο Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, να προχωρήσει σε κάποιες (όχι όλες) από τις δεσμεύσεις της, να ρίξει το βάρος της στα χαμηλά εισοδήματα και στα θύματα της ανθρωπιστικής κρίσης. Μέσα σε ένα χρόνο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών, τον σεβασμό των εταίρων στην ΕΕ και τη στήριξη πολύ μεγαλύτερου μέρους των ψηφοφόρων.

Τι συνέβη και έκανε το τραγικό λάθος τον περασμένο Φλεβάρη; Ο Τσίπρας και ο σκληρός πηρύνας του αντιμνημονιακού μετώπου δεν θέλησαν να κλείσουν την πέμπτη αξιολόγηση γιατί με αυτόν τον τρόπο θα φαινόταν ότι έκαναν την κωλοτούμπα ένα μόλις μήνα μετά τις εκλογές. Θα ήταν σα να αναγνώριζαν την τρόικα, να δέχονται το υπάρχον μνημόνιο και να εφαρμόζουν τα τελευταία μέτρα του μνημονίου που είχαν υποσχεθεί ότι θα καταργήσουν “με ένα νόμο, με ένα άρθρο”. Κατανάλωσαν έτσι τρεις μήνες παίζοντας με τις λέξεις, μετονομάζοντας την τρόικα σε “θεσμούς”, παίζοντας κρυφτούλι στα υπόγεια ξενοδοχείων με τους τροϊκανούς για να μην τους δουν οι κάμερες, κάνοντας διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες με το “Brussels Group” (την τρόικα δηλαδή), ζητώντας επιμήκυνση του μνημονίου για 4 μήνες, μετονομάζοντάς το σε “δανειακή σύμβαση” χωρίς δανεικά όμως, διατυμπανίζοντας ότι δεν θέλουμε λεφτά, αλλά χρόνο, για να αλλάζουν μετά τροπάριο και να ζητούν λεφτά επειγόντως. 

Κι όλο αυτό το όνομασαν “σκληρή διαπραγμάτευση” που όμως δεν κατάφερε να πείσει την κοινωνία ότι καταργήθηκε η τρόικα, ότι δεν έχουμε μνημόνιο, ότι έχουμε συμμάχους, ότι όλα πάνε καλά με βάση ένα στρατηγικό σχέδιο που ονομάστηκε “δημιουργική ασάφεια” και το οποίο αποδείχτηκε τελικά μια μπαρούφα. Η κοινωνία δεν πείστηκε για τίποτα από όλα αυτά, ούτε πίστεψε ότι δεν έγιναν θεαματικές κωλοτούμπες στα πάντα. 

Δηλαδή, αυτό που ο Τσίπρας ήθελε να αποφύγει στα τέλη Φεβρουαρίου συνέβη ούτως ή άλλως με πολύ δραματικότερο τρόπο μερικούς μήνες μετά. Η κυβέρνηση ΚΑΙ έκανε κωλοτούμπα στα πάντα, ΚΑΙ δεν κατάφερε να πείσει τους πιστωτές έστω σε κάτι ελάχιστο, ΚΑΙ έχασε όλους τους φίλους και συμμάχους της χώρας, ΚΑΙ είδε τους πιστωτές αμετακίνητους στις θέσεις και απαιτήσεις τους που κάθε μέρα γίνονταν και πιο σκληρές, ΚΑΙ είδε τις ουτοπίες της για βοήθεια από Ρωσία και Κίνα να εξανεμίζονται, ΚΑΙ δεν κατάφερε να βρει χρηματοδότηση από πουθενά, ΚΑΙ έφερε ανασφάλεια και φόβο στην αγορά. Σε όλα απέτυχε δηλαδή. 

Απέτυχε γιατί όλη της η στρατηγική βασιζόταν σε ένα λάθος: “Εμείς θα παίζουμε τον ζουρνά και αυτοί θα χορεύουν”, είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Αυτό ήταν το λάθος. Η Ευρώπη δεν τον φοβήθηκε. Δεν υποχώρησε. Ούτε βήμα πίσω, ούτε χιλιοστό. Κι όσο περνούσε ο χρόνος τόσο σκλήραινε τις θέσεις της, τόσο γίνονταν πιο αφόρητες οι απαιτήσεις της. Όλοι του το έλεγαν. Δεν άκουσε τους προκατόχους του που είχαν αντίστοιχη εμπειρία. Δεν θα ήταν κακό να το κάνει. Σε όλες τις δημοκρατίες έτσι συμβαίνει. Οι πρωθυπουργοί συνομιλούν με τους προκατόχους τους, τους συμβουλεύονται, μαθαίνουν από την εμπειρία τους. Σε όλη την πολιτισμένη Δύση αυτό ισχύει. Ο Τσίπρας όμως δεν το ανεχόταν να συνομιλήσει με τους “μνημονιακούς προδότες”. Και την πάτησε.

Σήμερα, θα είμασταν ήδη στην προληπτική πιστωτική γραμμή. Θα δανειζόμασταν σχεδόν με μηδενικά επιτόκια. Ο Τσίπρας θα είχε διώξει κλωτσηδόν τους ακραίους του κόμματός του και θα είχε ενισχυθεί από την κοινωνία. Θα είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θα εφάρμοζε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ με άνεση, εκτός μνημονίου. Αλλά όχι, δεν έπρεπε να προδώσει τις υποσχέσεις του, τις οποίες όμως ούτως ή άλλως πρόδωσε. Η διαπραγμάτευσή του απέτυχε. Δεν έχει σημασία αν ήταν σκληρή ή ενδοτική. Σημασία έχει ότι μας οδήγησε σε μια κατάτσαση πολύ, πολύ χειρότερη από αυτή που βρισκόμασταν στα τέλη Γενάρη. Όποιος δεν το βλέπει αυτό, είτε έιναι τυφλός, είτε ηλίθιος.

Και πού βρισκόμαστε σήμερα; Στη χειρότερη δυνατή κατάσταση. Με την Ευρώπη απηυδυσμένη με την Ελλάδα, αποφασισμένη να τελειώνει μια και καλή με το “ελληνικό πρόβλημα”. Η Ευρώπη δεν φοβάται το ενδεχόμενο της ρήξης όσο πολλοί νομίζουν. Για την ακρίβεια, έφτασαν στο σημείο πλέον να την επιθυμούν. Μας δείχνουν την πόρτα της εξόδου. Μας βαρέθηκαν, μας σιχάθηκαν, τους κουράσαμε. Μας θέτουν όρους που γνωρίζουν ότι πολύ δύσκολα θα γίνουν αποδεκτοί από τον σκληρό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ. Όρους που δεν θα είχαν τεθεί εάν στις 28 Φεβρουαρίου κάναμε το αυτονόητο. Αλλά τότε ακολουθούσαμε πιστά την στρατηγική του σταρ Γιάνη Βαρουφάκη που μέσα στην υπεροψία του και τον ενθουσιασμό της διασιμότητας παρέσυρε μια ολόκληρη χώρα στην άβυσσο. Δεν κατάλαβε αυτό που όλοι οι υπουργοί οικονομικών πριν από αυτόν είχαν συνειδητοποιήσει: Κάθε ευρωπαϊκή πρόταση που δεν γίνεται δεκτή ακολουθείται από άλλη, σαφώς χειρότερη. Το είδαμε στην Κύπρο αλλά δεν το εμπεδώσαμε. Το εμπεδώνουμε τώρα λοιπόν με τον πιο σκληρό τρόπο.

Κι έτσι, είμαστε μια ανάσα πριν τη χρεωκοπία. Μια ανάσα! Δηλαδή μια ανάσα πριν την ασφυξία εντός του ευρώ αρχικά, εκτός του ευρώ στη συνέχεια. Ας μη βιαστούν κάποιοι ανεγκέφαλοι να πουν “σιγά τα ωά, έτσι κι αλλιώς χρεοκοπημένοι είμαστε”. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ηλιθιότητα από αυτό που άκριτα παπαγαλίζουν τόσοι και τόσοι. Χρεοκοπία σημαίνει όχι κόψιμο 5, 10, 15 % επί μισθών και συντάξεων, αλλά 60 ή 70% κάτω. Χρεοκοπία δεν σημαίνει 27% ανεργία αλλά 70%. Δεν σημαίνει βασικός μισθός στα 450 ευρώ αλλά στα 200. Σημαίνει δεκάδες χιλιάδες θάνατοι ασθενών και ηλικιωμένων, κλειστά νοσοκομεία, εκτόξευση της εγκληματικότητας χωρίς αστυνόμευση, άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ, άστεγοι, πεινασμένοι στους δρόμους, δυο χαμένες γενιές χωρίς μέλλον, μαζική έξοδος νέων στο εξωτερικό. Σημαίνει επίσης ότι η χώρα θα είναι προς πώληση έναντι πινακίου φακής σε ξένους και όσους Έλληνες είχαν βγάλει τα ευρώ τους στο εξωτερικό. Σημαίνει εκτόξευση του δημοσίου χρέους της χώρας. Σημαίνει αυξημένους κινδύνους για την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Σημαίνει ότι η χώρα δεν θα μπορεί να βγει από τον φαύλο κύκλο της φτώχιας και της καταστροφής για δεκαετίες.

Όποιος δεν τα βλέπει όλα αυτά είναι είτε ηλίθιος αιθεροβάμων, είτε έχει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό συμφέρον να χρεωκοπήσει η χώρα. Τελεία. 

Για να τελειώνουμε. Εδώ που ήρθαν τα πράγματα, ο Τσίπρας έχει δύο επιλογές:

Είτε αποδέχεται τον εκβιασμό των εταίρων και το τρίτο σκληρότατο μνημόνιο (ας το ονομάσει όπως θέλει) που θα μας κρατήσει απλά στη ζωή, είτε τα σπάμε και πάμε στην καταστροφή. 

Αν κάνει την πρώτη επιλογή, δεν ξέρω πώς θα γλιτώσει από τους ανεγκέφαλους σκληροπυρηνικούς του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Αλλά ας υποθέσουμε ότι τους πείθει. Πώς θα πείσει την ελληνική κοινωνία μακροπρόθεσμα, με την ανεργία στα ύψη, την ύφεση να κατατρώει σιγά σιγά τον ιστό της, με χιλιάδες απολύσεις και περικοπές που θα απαιτηθούν. Θα δείξει, αν δείξει...

Αν κάνει την άλλη επιλογή που η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού (όπως δείχνουν ΟΛΕΣ οι δημοσκοπήσεις) απεύχεται, τότε γαία πυρί μυχθήτω. Τότε θα έχει προσωπικά ο ίδιος οδηγήσει τη χώρα σε καταστροφή ανάλογου μεγέθους με αυτή της μικρασιατικής καταστροφής τηρουμένων των αναλογιών. Και όσοι ξέρουμε Ιστορία, γνωρίζουμε πολύ καλά ποια ήταν η τύχη όσων θεωρήθηκαν υπεύθυνοι τότε.

Κανείς δεν θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του Τσίπρα. Ο πρωθυπουργός μοιάζει με τραγική φιγούρα αρχαιοελληνικού δράματος. Το δίλημμα που αντιμετωπίζει είναι τρομακτικό. Αυτές τις κρίσιμες ώρες ευχόμαστε όλοι οι Έλληνες, τουλάχιστον αυτοί που έχουν συναίσθηση της κρισιμότητας της στιγμής, να μπορέσει ο πρωθυπουργός να συνομιλήσει με την ψυχή του και τη συνείδησή του. Η ευκαιρία που είχε να γίνει ο πρωθυπουργός της ελπίδας και της ανασυγκρότησης της πατρίδας χάθηκε στις 28 Φεβρουαρίου. Μαζί, χάθηκε και η μοναδική ευκαιρία που είχε η αριστερά της ευθύνης (όχι η ιδεοληπτική, παράλογη αριστερά) να είναι κυρίαρχη δύναμη για πάρα πολλά χρόνια στη χώρα. Ας μη χαθεί τουλάχιστον και η τελευταία ελπίδα που έχει η επόμενη ή η μεθεπόμενη γενιά να ζήσει σε μια πατρίδα ελεύθερη, ευημερούσα ξανά, μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα.-